2. Pisortat ingerlatsinerat aamma kiffartuussinerat ataatsimut isigalugu

2019-imi Kalaallit Nunanni pisortat ingerlatsinerinut kiffartuussinerinullu 11.798 mio. kr.-init aningaasat atorneqarsimapput. Tamanna 2018-imut sanilliutissagaanni 1,8 pct.-inik qaffariaateqarpoq, 2018-imi pisortat aningaasat atugaat 11.591 mio. kr.-iusimapput.

 

Pisortat ingerlatsineranni aamma kiffartuussineranni isumaginninnermut aningaasat atorneqartut qaffasinnerpaasimapput. Isumaginninnermut aningaasat atorneqarsimasut ukununnga atorneqarsimapput; ilaqutariinnik, meeqqanik, innarluutilinnik aamma utoqqarnik isumaginninnermut, pinaveersaartitsinermut, aningaasanillu isumaginninnermut, isumaginninnermik suliffeqarfinnut il.il. 2019-imi isumaginninnermut aningaat atorneqartut 1,6 pct.-imik qaffassimapput 3.203 mio. kr.-inngorsimallutik.

 

Pisortat ingerlatsineranni kiffartuussinerannilu aningaasanik atuiffiunerit tullerivaat ilinniartitaaneq. 2019-imi 2.057 mio. kr.-it ilinniartitaanermut atorneqarsimapput. 2018-imut sanilliullugu 1,1 pct.-imik qaffarsimallutik.

 

Peqqinnissaqarfiit ass. napparsimaveqarfiit, nalinginnaasumik nakorsiartarfiit, kigutilerisarfiit il.il. Namminersorlutik Oqartussanit ingerlanneqarput. 2019-imi peqqinnissamut politikkikkut ingerlanneqartut 1.648 mio. kr.-inik atuiffiusimapput 2018-imut sanilliullugu 0,6 pct.-inik appariarsimallutik.

 

Kommunit aamma Namminersorlutik Oqartussat allaffissornikkut ingerlatsineri nalinginnaasumik pisortat kiffartuussinerinut ilaapput. 2019-imi nalinginnaasumik pisortat kiffartuussinerinut 1.595 mio. kr.-it aningaasat atorneqarsimapput 3,0 pct.-inik qaffariarsimallutik.

 

Takussutissiaq 2.1.
Pisortat allaffissornerannut kiffartuussinerannullu aningaasat atorneqartut sulianut immikkoortiterlugit

 

 

2015

2016

2017

2018

2019

 

 

Mio. kr.

  

Aningaasat atorneqartut katillugit.......

10.226

10.648

11.149

11.591

11.798

 

Pisortat kiffartuussinerat .............

2.078

2.379

2.536

2.674

2.798

1

Nalinginnaasumik pisortat kiffartuussineri ...

1.261

1.344

1.464

1.548

1.595

2

Illersornissaq ........................

169

189

212

215

261

3

Inuiaqatigiinni toqqissisimaneq isumannaassuserlu ...................

648

846

861

911

942

 

Aningaasaqarneq avatangiisillu........

1.180

1.244

1.265

1.399

1.470

4

Aningaasaqarnermut tunngasut .........

934

979

1.054

1.165

1.215

5

Avatangiisit innarlitsaaliorneqarnerat ......

247

266

211

234

256

 

Inuiaqatigiit aamma isumaginninneq.....

6.968

7.025

7.347

7.518

7.530

6

Inissiat aamma pisortat illuutaat ..........

194

183

213

204

190

7

Peqqinnissamut Isumaginnittoqarfik ......

1.401

1.455

1.558

1.658

1.648

8

Sunngiffik, kulturi upperisarlu ............

397

432

450

470

432

9

Ilinniartitaaneq ......................

2.018

2.020

2.058

2.035

2.057

10

Isumaginninneq .....................

2.958

2.935

3.068

3.151

3.203

Malugiuk. Naatsorsuutit ataatsimoortinneqarput, taamaattumik ENS 1995 malillugu suliarineqarmata pisortaqarfiit akornanni nuussinerit ilaanngillat. Taamaasilluni 2019-imi ingerlatseqatigiiffinnut immikkut inatsisitigut akisussaaffimmik tunineqarsimanngitsunut aningaassaliissutit 92 mio kr.-iusut kisitsisinut paasissutissanut ilanngunneqanngillat.

 

Aningaasaqarnermut tunngasut tassaapput nalinginnaasumik aningaasaqarnermut, niuernermut, suliffeqarnermut aamma pisortat ingerlataanut nunalerinermut, aalisarnermut, piniarnermut, nukissiuuteqarnermut, aatsitassanut, assartuinernut/angallassinernut, attaveqaqatigiinnernut kiisalu aningaasaqarneq pillugu ilisimatusarnernut tunngasut. 2019-imi aningaasaqarnermut tunngasunut 1.215 mio. kr.-it atorneqarsimapput.

 

Immikkoortumut inissiat aamma pisortat illuutaanut uku ilaapput; inissianik attartukkanik aqutsineq, inissialiorneq, sanaartorfigissaaneq, imermik pilersuineq, aqqusinernik qulleqartitsineq, inissiat aamma pisortat illuutaat pillugit ilisimatusarneq ineriartortitsinerlu kiisalu inissianik pisortallu illuutaannik allaffissornikkut ingerlatsineq. 2019-imi 190 mio. kr. inissianut aamma pisortat illuutaanut atorneqarsimapput.

 

Takussutissiami 2.2-mi takuneqarsinnaapput pisortat ataatsimut ingerlatsinermut kiffartuussinermullu aningaasat atugaat aamma isertitaat, aningaasarsiorneq tunngavigalugu agguataarneqarsimasut.

 

Takussutissiaq 2.2
Pisortat allaffissornerannut kiffartuussinerannullu aningaasat atorneqartut aningaasarsiorneq tunngavigalugu agguataarlugit

 

 

2015

2016

2017

2018

2019

 

 

Mio. kr.

1.

Ingerlatsinermut aningaasat atorneqartut .

9.503

9.965

10.186

10.624

11.093

1.1

Atuinerit katillugit ...................

7.469

7.952

8.235

8.593

9.140

1.2

Ingerlaavartumik aningaasanik nuussinerit

2.034

2.012

1.951

2.031

1.953

 

 

 

 

 

 

 

2.

Aningaasaliinermi aningaasat atorneqartut

724

684

963

967

706

2.1

Pigisanut nalilinnut aningaasat atorneqartut iluarsisat ..........................

645

647

868

759

654

2.2

Aningaasaliissutinik nuussinerit  ........

79

36

95

208

52

 

 

 

 

 

 

 

A.

Aningaasat atorneqartut katillugit.....  

10.226

10.648

11.149

11.591

11.798

 

 

 

 

 

 

 

3.

Ingerlatsinermi isertitat ...............

10.716

11.475

11.663

12.759

12.994

3.1

Inuussutissarsiutinit isertitat ...........

707

711

731

719

706

3.2

Pigisanit nalilinnit isertitat .............

305

368

343

413

890

3.3

Nioqqutissiornermi aamma eqqussuinermi akileraarutit .......................

909

1.027

1.044

1.201

1.207

3.4

Ingerlaavartumik akileraarutit ..........

3.858

4.187

4.280

5.036

4.619

3.5

Ingerlaavartumik aningaasanik nuussinerit allat .............................

4.937

5.181

5.264

5.391

5.572

 

 

 

 

 

 

 

4.

Aningaasaliissutinit isertitat ............

1

20

0

-

-

 

 

 

 

 

 

 

B.

Isertitat katillugit...................

10.717

11.494

11.663

12.759

12.994

 

 

 

 

 

 

 

C.

Ingerlatsinermi sinneqartoorutit (3-1) (sipaakkat tamakkerlugit)

1.213

1.510

1.477

2.135

1.901

 

 

 

 

 

 

 

D.

Ingerlatsinermi aamma aningaasaatinit/pigisanit nalilinnit sinneqartoorutit (B-A)
(atorneqarsinnaalersut, ilanngaatissat ilanngaatigereerlugit)...............  

490

846

514

1.168

1.195

Malugiuk. Naatsorsuutit ataatsimoortinneqarput, taamaattumik ENS 1995 malillugu suliarineqarmata pisortaqarfiit akornanni nuussinerit ilaanngillat. Taamaasilluni 2019-imi ingerlatseqatigiiffinnut immikkut inatsisitigut akisussaaffimmik tunineqarsimanngitsunut aningaassaliissutit 92 mio kr.-iusut kisitsisinut paasissutissanut ilanngunneqanngillat.

 

2019-imi pisortat aningaasaqarnerat 1.195 mio. kr.-inik sinneqartooruteqarput. 2018-imut sanilliullugu sinneqartoorut annertuneruvoq, taamani pisortat aningaasaqarnerat 1.168 mio. kr.-inik sinneqartooruteqarput. Sinneqartoorutip qaffanneranut pissutaapput Namminersorlutik suliffeqarfiutaat. Ingerlatsinermut aamma aningaasaliinernut aningaasartuutit qaffakkaluartut pigisanit nalilinnit isertitat aamma nuussinerit annertusinerat isertitat tamarmiusut qaffannerannut pissutaapput, pineqartut atorneqarsinnaalersunik taaneqartarput.

 

Pisortat aningaasaqarneranni aningaasat nunatta karsiata DAU-saldo-anut imaluunniit kommunit naatsorsuutaanut taputartuunneqannginnissaa pingaarpoq. DAU ingerlatsineq (drift), Anlæg (sanaartorneq) aamma atortitsinermit (Udlån) naalisagaavoq. Pisortat aningaasaqarnerat pillugu kisitsisitigut paasissutissani atortitsineq (udlån) aningaasanik atuinertut isigineqanngilaq, aningaasanik nuussinertut aningaasanik atorsinnaasanut sunniinngitsutut kisitsisitigut paasissutissani isigineqarpoq.

 

Pisortat kiffartuussinerannik suliaqarnermut aningaasat atorneqartut – pisortat atuinerat – tassaapput atorfilinnut akissarsititsineq, pigisanit nalilinnit aningaasanik atuineq aamma tunisassiornermi atuineq taakkunannga ilanngaatigineqarput nioqqutissanik kiffartuussinermillu tunisinermi isertitat. Atuinermut atorneqartut annerpaartarivaat pisortaqarfinni sulisunut akissarsisitsinerit. 2019-imi akissarsisitsinermut aningaasat atorneqartut 6,0 pct.-imik qaffapput, aningaasanngorlugu 4.928 mio. kr.-iullutik. Tunisassiornermi atuinermilu 4,7 pct.-inik qaffattoq, aningaasanngorlugu 4.504 mio. kr.-ininik. Nioqqutissanik kiffartuussinermillu tunisineq 5,7 pct.-inik apparpoq, aningaasanngorlugu 925 mio. kr.-iullutik. Pisortat atuinerat tamakkerlugu 9.140 mio. kr.-usimavoq 6,4 pct.-inik qaffassimalluni., kapitali 8-mi tabel 1a takuuk.

 

Pisortat aningaasaliinerat tassaapput aalajangersimasunut aningaasaliinerit nutaanik pigisanillu nalilinnik pisinerit akigisaqarnerillu. Pigisanut nalilinnut aningaasat atorneqartut iluarsisat katillugit 105 mio. kr.-inik apparput 2019-imi 654 mio. kr.-inngorlutik. Pisortat aningaasaliisarnerannut aamma ilaapput piginneqatigiiffinnut, inuit angerlarsimaffiinut namminersortunut iluanaarniarfiunngitsumik suliffeqarfinnut aningaasaliilluni nuussinerit. Aningaasaliissutinik nuussinerit ataatsimut isigalugu 156 mio. kr.-inik apparput 52 mio. kr.-inngorlutik. 2018-imi Namminersorlutik Oqartussat Nuna Mineralsimut aningaasat erniaat ilanngullugit 92,5 mio. kr.-it atukkiunneqarsimasut isumakkeerpaat, ilaatigut taakku pissutaallutik 2018-imi aningaasaliissutit qaffasipput. 2019-imi pisortat aningaasaliineri apparput 27,0 pct.-imik 706 mio. kr.-inngorlutik.

 

Pisortat isertitaat ataatsimut isigalugu 234 mio. kr.-inik qaffapput, 12.994 mio. kr.-nik amerlatigalutik 1,8 pct.-inik qaffassimallutik. Taakkunannga ingerlaavartumik aningaasanik nuussinernut 42,9 pct.-it 5.572 mio. kr.-it atorneqarsimapput. Ingerlaavartumik aningaasanik nuussinerit allat tassaapput Danmarkimiit ataatsimoortumik, EU-mit akiliinerit, naalagaaffiup avatangiisinik pitsanngorsaanissamut ilanngussai, Nationalbankimi sinneqartoorutinit Kalaallit Nunaannut tuttussat kiisalu naalagaaffiup ingerlataasa aningaasartuutiginerinut taarsiissutit/utertitsissutit. Ingerlaavartumik akileraarutinit isertitat 417 mio.kr.-ernik apparsimapput 4.619 mio. kr.-ininngorsimallutik procentinngorlugit 8,3 pct.-inik. Akileraarutinit isertitat apparnerat immikkut isigineqarneqassaaq, tassami 2018-imi isertat nalinginnaasumit qaffannerusimammata.